У адпаведнасці з пунктам 10 Палажэння аб выкарыстанні касавага і іншага абсталявання пры прыёме сродкаў плацяжу, зацверджанага пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь і Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь ад 06.07.2011 № 924/16 (далей - Палажэнне № 924/16, пастанова № 924/16) суб'екты гаспадарання, якія ажыццяўляюць продаж тавараў у гандлёвым аб'екце з гандлёвай плошчай 200 квадратных метраў і больш, абавязаны выкарыстоўваць касавы падсумоўваючы апарат або праграмную касу (далей – касавае абсталяванне), якія забяспечваюць дыферэнцыраваны ўлік даных аб таварах, а таксама фарміраванне ў плацежным дакуменце акрамя іншай інфармацыі, вызначанай у патрабаваннях да касавага падсумоўваючага апарата або праграмнай касе, наймення тавару.

Даведачна. Гэта патрабаванне не распаўсюджваецца на аб'екты спажывецкай кааперацыі, размешчаныя на тэрыторыі сельскай мясцовасці і на крамы бяспошліннага гандлю.

Згодна з часткай другой пункта 10 Палажэння № 924/16 дыферэнцыраваны ўлік даных аб рэалізуемых таварах, якія падлягаюць таварнай нумарацыі і штрыхавому кадаванню, з 10.03.2023 ажыццяўляецца з выкарыстаннем міжнароднага ідэнтыфікацыйнага нумара тавару (глабальны нумар гандлёвай адзінкі - Global Trade Item Number (GTIN), які наносіцца на тавар (этыкетку, пакаванне) у выглядзе машыначытальных сімволік (штрыхавых ідэнтыфікацыйных кодаў). Крыніцай дадзеных аб такім нумары з'яўляецца міжведамасная размеркаваная інфармацыйная сістэма «Банк дадзеных электронных пашпартоў тавараў» (далей - ePASS).

Даведачна. Пунктам 23 Палажэння аб таварнай нумарацыі і штрыхавым кадаванні тавараў (прадукцыі) у Рэспубліцы Беларусь, зацверджанага пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 24.05.2000 № 748, прадугледжана, што маркіраванню штрыхавымі ідэнтыфікацыйнымі кодамі могуць не падвяргацца па тэхнічных або іншых прычынах:

вырабы народных мастацкіх рамёстваў і аўтарскія работы;

тавары (прадукцыя), вырабленыя па індывідуальных замовах;

тавары (прадукцыя), для якіх тэхнічнымі нарматыўнымі прававымі актамі ў вобласці тэхнічнага нарміравання і стандартызацыі не прадугледжана наяўнасць спажывецкай тары, этыкеткі, цэтліка і на якія тэхнічна немагчыма нанясенне штрыхавога ідэнтыфікацыйнага кода;

тавары (прадукцыя), якія рэалізуюцца праз рознічную гандлёвую сетку непасрэдна пакупніку шляхам фасавання ці іншага адмервання;

тавары, маса брута якіх перавышае 25 кг;

тавары, якія з'яўляюцца складовай часткай камплекта;

адзінкавыя ўзоры тавараў (прадукцыі);

тавары (прадукцыя), якія не рэалізуюцца оптам і (або) праз рознічную гандлёвую сетку, грамадскае харчаванне, а пастаўляюцца або вырабляюцца для ўласнага вытворчасці (спажывання);

тавары (прадукцыя), якія не прызначаны для рэалізацыі непасрэдна спажыўцам;

ювелірныя вырабы;

мэбля;

электронна-вылічальныя машыны;

прадукцыя ваеннага прызначэння.

Улічваючы выкладзенае, пры рэалізацыі ў гандлёвым аб'екце з гандлёвай плошчай 200 квадратных метраў і больш:

тавараў, пайменаваных у пункце 23 Палажэння № 748, спосаб забеспячэння дыферэнцыраванага ўліку вызначаецца суб'ектам гандлю самастойна. Пры гэтым у плацежным дакуменце акрамя іншай інфармацыі, вызначанай у патрабаваннях да касавага падсумоўваючага апарата або праграмнай касе, у абавязковым парадку павінна змяшчацца найменне тавару;

тавараў, не названых у пункце 23 Палажэння № 748, дыферэнцыраваны ўлік павінен быць забяспечаны з выкарыстаннем міжнароднага ідэнтыфікацыйнага нумару тавару (глабальны нумар гандлёвай адзінкі - Global Trade Item Number (GTIN), якія змяшчаюцца ў ePASS. Забяспечыць названае патрабаванне магчыма шляхам не толькі выкарыстання касавых падсумоўваючых апаратаў або праграмных кас, забяспечваючых дыферэнцыраваны ўлік даных аб рэалізуемых таварах, але і спецыяльных счытвальных тэхнічных сродкаў (сканер) з дапамогай якіх будзе ажыццяўляцца счытванне міжнароднага ідэнтыфікацыйнага нумара тавару (глабальны нумар гандлёвай адзінкі - Global Trade Item Number (GTIN) для атрымання інфармацыі аб найменні, колькасці і кошце прапанаваных да рэалізацыі тавараў і тавараў, якія рэалізуюцца.

Звяртаем увагу, што ў адпаведнасці з пунктам 1 пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 4 жніўня 2005 г. № 862 «Аб некаторых пытаннях па ўкараненні таварнай нумарацыі і штрыхавога кадавання і ўнясення змяненняў і дапаўненняў у пастанову Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 24 мая 2000 г. № 748» (далей - пастанова № 862) прадугледжана абавязковае маркіраванне штрыхавымі ідэнтыфікацыйнымі кодамі тавараў (прадукцыі), якія вырабляюцца юрыдычнымі асобамі і індывідуальнымі прадпрымальнікамі на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь і прызначаных для гандлю імі на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, на якія тэхнічна магчыма нанясенне штрыхавых ідэнтыфікацыйных кодаў.

У адносінах да імпартаваных тавараў на тэрыторыю Рэспублікі Беларусь пытанне аб наяўнасці міжнароднага ідэнтыфікацыйнага нумара тавару (глабальны нумар гандлёвай адзінкі - Global Trade Item Number, GTIN) і іх апісанне ў ePASS павінен вырашацца заяўніком у рамках дагаворных адносін, у тым ліку з улікам пункта 2 пастановы № 862, якая прадугледжвае, што наяўнасць таварнага нумара, нанесенага ў выглядзе штрыхавога ідэнтыфікацыйнага кода на тавары (прадукцыю) у адпаведнасці з заканадаўствам, з'яўляецца адным з істотных умоў дамовы куплі-продажу (пастаўкі) такіх тавараў (прадукцыі), адным з бакоў якога з'яўляюцца юрыдычныя асобы і індывідуальныя прадпрымальнікі, якія ажыццяўляюць аптовы і (або) рознічны гандаль, грамадскае харчаванне на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь і якія выкарыстоўваюць для вядзення таварнага ўліку аўтаматычную ідэнтыфікацыю тавараў (прадукцыі).

Звяртаем увагу, што калі на тавар нанесены GTIN у выглядзе штрыхавога кода і тавар зарэгістраваны ў ePASS, то прысваенне і нанясенне ў выглядзе штрыхавога кода іншага GTIN на такі тавар не патрабуецца. Пры гэтым наяўнасць некалькіх пастаўшчыкоў не мае значэння.

Даведачна. Праверыць наяўнасць GTIN у ePASS можна праз асабісты кабінет карыстальнiка, з дапамогай Web-сэрвісаў або з дапамогай бясплатнага мабільнага прыкладання «ePASS.MOBILe».

Для выканання патрабаванняў пункта 10 Палажэння № 924/16 суб'ектам гаспадарання, якія ажыццяўляюць рознічны гандаль таварамі ў гандлёвых аб'ектах з гандлёвай плошчай 200 квадратных метраў і больш, неабходна:

1. Выкарыстоўваць касавае абсталяванне, якое забяспечвае дыферэнцыраваны ўлік даных аб таварах і счытванне і перадачу ў сістэму кантролю касавага абсталявання (далей - СККА) інфармацыі аб GTIN рэалізаваных тавараў.

Даведачна. Указаным патрабаванням адпавядаюць касавыя падсумоўваючыя апараты, уключаныя ў раздзел 2 Дзяржаўнага рэестра мадэляў (мадыфікацый) касавых падсумоўваючых апаратаў і спецыяльных камп'ютэрных сістэм, якія выкарыстоўваюцца на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, зацверджанага пастановай Дзяржаўнага камітэта па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь ад 14.10.2011 № 74 (далей - Дзяржаўны рэестр); а таксама праграмныя касы са сферай прымянення «Сфера гандлю (у тым ліку для выкарыстання ў гандлёвых аб'ектах, у якіх устаноўлены абавязак выкарыстання касавага абсталявання, якое забяспечвае дыферэнцыраваны ўлік дадзеных аб таварах)».

2. Праінфармаваць пастаўшчыкоў тавараў аб неабходнасці пастаўкі тавараў з нанесенымі GTIN.

У выпадку набыцця тавараў без нанесеных GTIN, альбо інфармацыя аб якіх адсутнічае ў ePASS, суб'ектам гандлю для мэт выканання норм пункта 10 Палажэння № 924/16 неабходна звяртацца ў Асацыяцыю аўтаматычнай ідэнтыфікацыі ГС1 Беларусі для самастойнага атрымання і нанясення на тавары, якія рэалізуюцца (за выключэннем тавараў, указаных у пункце 23 Палажэння № 748) GTIN.

Даведачна. Інфармацыйныя матэрыялы аб выкарыстанні GTIN, парадку іх атрымання і нанясення, а таксама кантакты Асацыяцыі аўтаматычнай ідэнтыфікацыі ГС1 Беларусі размешчаны на сайце http://gs1by.by.

3. Пры рэалізацыі тавараў забяспечваць счытванне GTIN, працу касавага абсталявання з базай тавараў (работ, паслуг), а таксама фарміраванне ў плацежным дакуменце, акрамя іншай інфармацыі, вызначанай у патрабаванні да касавага падсумоўваючага апарата або праграмнай касы, назвы тавару.

Звяртаем увагу, што выкарыстанне суб'ектамі гаспадарання касавага абсталявання, якое не забяспечвае дыферэнцыраваны ўлік, цягне адміністрацыйную адказнасць за парушэнне парадку выкарыстання касавага абсталявання, устаноўленую часткай першай артыкула 13.15 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях, якая прадугледжвае накладанне штрафу ў памеры:

на службовую асобу суб'екта гаспадарання - да 50 базавых велічынь;

на індывідуальнага прадпрымальніка - да 100 базавых велічынь;

на юрыдычную асобу - да 200 базавых велічынь.